ORRI NAGUSIA
Gaia klikatuz, lotu gertakizunak zure modura historia osatzeko.
|
Historia
Kronologia, Nafar erregeak, Euskal Herriko historian 66 data mugarri, Alderdi eta Erakundeak.
|
Herriak
EH-ko lurralde historikoak, mapa, eta herrialdeen historia.
|
Euskara
Bilakaera eta euskalkiak.
|
Mitologia
Mito eta alegien laburpena, mitoen zerrenda, alegien zerrenda eta web interesgarriak.
|
Herriz herri
Euskal Herri osoko herriak, historia eta turismoa.
|
Mapa
Interaktiboa, herri nagusietara sarrera zuzena.
|
Nafarroako ereserkia
|
Denda
|
|
HISTORIAREN GERTAERA GARRANTZITSUAK
- 1 - 2 -
|
Baskonia edo Waskonia eta Euskal Herria-Nafarroa
Wasconiak eta baskoiak euskaldunon elementu etnikoei egiten diote erreferentzia; Euskal Herriak, batez ere, identitate kultural eta linguistikoari; Nafarroak, berriz, Europa mailan ezaguna eta errespetatua izan zen erresuma egiturako Estatu independenteari. Hirurak, ordea, lurralde eta hiritar jende berberari ematen diote izena eta izana.
|
|
|
Erromatarrak Euskal Herrira iritsi zirenean
|
... baskoien euskal tribuen sei giza-talde bereizi zituzten: akitaniarrak, baskoiak, autrigoiak, karistiarrak, barduliarrak eta beroiak. Kontuan hartu behar da orduko Euskal Herria egungoa baino askoz ere zabalagoa zela eta gaurko lurraldeez gain, Errioxa, Bureba-Burgos, Aragoiko iparraldea eta Akitania hartzen zituela bere baitan. Gainera, euskara bertako hizkuntza naturala izateaz gain, euskararen lur eremua egungoa baino handiagoa zen.
|
|
Euskararen lurraldea
Antzinako euskaldunak zabaldurik zeuden Garona ibaiaren hegoaldera eta Ebroren bi aldeetara Duero ibairaino.
|
|
Baskonia-Akitaniako dukerria
Dukerriaren lurraldea Garonatik Ebroraino iristen zen, hala ere, Genialek benetan, Pirineoetaraino iristen zen antzinako Novempopulania baino ez zuen menderatu.
|
|
|
Arabiarrak 711n Hispaniatik sartu ziren eta Baskoniako dukerri independentearen Eudon Handia buruzagiak Tolosan garaitu zituen.
|
Orreagako lehen gudua
778ko abuztuaren 15ean, euskaldunek Karlomagno Handiaren ostea garaitu zuten. Sarritan, artzain harrijaurtitzaile kontua izan zela esanez gutxietsi egin dute gertaera. Nekez sinets daiteke, ordea, garai hartan zegoen Europako ejertzito indartsuenari irabazi ahal izateko haren pareko beste ejertzito bat ez zutenik aurrean.
|
|
|
Orreagako bigarren gudua: Eneko Arista Iruñeako errege goratzen dute.
824an, Pepin I.a errege frankoak eta bere menpeko hainbat jaun armada bidali zuten Iruñera, baina bueltakoan, Orreaga-Garaziko mendietan, Eneko Aritzak eta bere suhiek frankoen armadari garaitu zitzaien. Eblo eta Aznar Galindez I.a kondeak preso hartu zituzten. Baskoi nobleek Eneko Aritza errege goratu eta Iruñeko erresuma sortu zuten.
|
Antso III. Nagusia
Kronista arabiarrek "Euskaldunen Jauna" deitu zioten. Eneko Aristaren ondorengoek erresuma egitura Baskonian zehar zabaldu egin zuten eta Antso III.ak Nafar Lurralde ia osoan ezarri zuen agintea. Horrez gain, beste auzo lurralde batzuen babeslea izan zen.
|
|
|
Gartzia III.a Sanchez eta Antso IV.a Gartzes Peñalengoa
Gartzia III.ak Gortea Naiarara eraman zuen eta jarauntsitako nafar lurralde osoari eutsi egin zion. Bere anai Fernando Leon-Gaztelakoak, ordea, bi erresumen arteko mugan, Atapuerka (1054), erail egin zuen. Gartziaren semea Antso IV.a bertan goratu zuten errege, baina hau ere, gaztelarren aginduz eraila izan zen Peñalenen. Nafar ejertzitoaren ahulezia aprobetxatuz gaztelarrek Naiara inbaditu (1076) eta 436 urtetako jazarpenen etengabe eta bortitzen ondoren (Nafarroa Garaia 1512) Pirinio azpiko nafar erresumaren kontrola lortu zuten.
|
AURRERA
|
|
Ikus: kronologia osoa
|
Pubizitatea |
AUSA-GAZTELU 2007
|
|
Nafarroa osoaren batasuna
Komunikatua
Ausa-Gaztelu
|
MALMASIN - BILBO 2007
|
Malmasingo gaztelua (en castellano)
ekitaldia
TAS_TAS irratia
|
argazkia: nabarralde.com
|
Adierazpena: Pocos bizkaitarras son conscientes de su navarridad. Pocos asumen que todos los vascos somos navarros, que el oeste de Euskal Herria fue parte del estado euskaldun de Navarra y que por tanto... |
|
Erabiltzailearen txokoa
1.-
2.-
BIDALI ZURE EKARPENA
|